Column mentale gezondheid en werk

Column mentale gezondheid en werk - deel 1

Maandag 1 mei 2023

Mentale gezondheid, het raakt ons allemaal. Wat weet jij over je eigen mentale gezondheid? Herken je jouw gedrag dat hoort bij een goede of slechte dag? Soms gaat het heel goed en voel je je energiek en heb je overal zin in. Soms gaat het minder en voelt het alsof je nergens puf voor hebt. Soms is het iets daar tussenin. Ieders mentale gezondheid is continue aan verandering onderhevig, de hele dag door. Dat is best intens als je er over nadenkt.

Stel je bijvoorbeeld eens voor. Je wordt ’s morgens wakker, je ontbijt en je doet wat ochtendgymnastiek. Je opent de brievenbus, pakt de krant en je ziet een brief. Het is de zoveelste aanmaning van het deurwaarderskantoor. Oef. Met bibberende handen open je de brief. Er is een kans dat je binnenkort je huis uit wordt gezet. Het is een slepend proces waardoor je al maanden in onzekerheid zit over het dak boven je hoofd. De tijd tikt door en je moet naar je werk. Je kust je partner goededag en gaat op weg. Op het werk heb je een beoordelingsgesprek met je leidinggevende. Het gesprek verloopt stroef en je leidinggevende vertelt dat het is opgevallen dat je het afgelopen jaar vaker ziek bent geweest dan ooit tevoren. Je leidinggevende spreekt uit dat het voor haar onduidelijk is wat jou op dit moment écht bezig houdt. Je hoort het aan en besluit (net als alle afgelopen maanden) om niets te vertellen over de situatie thuis met de deurwaarder en mogelijke huisuitzetting. Je bent bang wat je leidinggevende zou zeggen als ze er achter zou komen dat dit de reden was van je afwezigheid op het werk. Je krijgt enorme stress van al die brieven. En wat nou als die deurwaarders eens overgaan op actie en je huis leeghalen? Wat dán? Nee, dat zijn jouw zorgen en niet die van de buitenwereld, toch? Wat zouden ze op het werk wel niet denken?

Terug naar jou beste lezer; je kunt je voorstellen dat de situatie uit de casus zulke grote levensgebeurtenissen zijn dat ze een mens lang en intensief kunnen bezighouden. Deze casus kan over iedereen gaan. Een collega misschien, een vriend, familielid, een teamlid van het team waaraan je leidinggeeft, een cliënt, een kind. Het kan iedereen overkomen. En in een breder verband: er kan zoveel gebeuren waardoor iemand uit evenwicht kan raken. En niet iedere persoon heeft de handvatten om er even goed mee om te gaan, hoe oneerlijk dat ook is. Helaas staat deze situatie niet op zichzelf…

Bijna één op de twee Nederlanders krijgt in zijn/haar/x leven te maken met een psychische kwetsbaarheid (Nemesis). Terwijl dus een grote groep Nederlanders (in)direct te maken krijgt met een vorm van psychische kwetsbaarheid, blijkt uit onderzoek van de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences dat de negatieve stereotypen rondom mentale gezondheid de boventoon voeren op de Nederlandse werkvloer. Zo gaf onder andere 91% van de managers aan één of meerdere zorgen te hebben met betrekking tot het aannemen van een medewerker met psychische kwetsbaarheden (Janssens, et al. 2021). Daarnaast heeft eerder onderzoek al uitgewezen dat mensen die leven met psychische aandoeningen – zoals depressies, angst of autisme – drie tot zeven keer vaker worden afgewezen voor een baan (OECD, 2012).

In Noord-Holland Noord hebben samenwerkingspartners de handen ineengeslagen om meer bewustzijn en deskundigheid te creëren rondom mentale gezondheid op de werkvloer en in de re-integratie naar werk. GGZ, gemeenten, UWV en WSP werken samen aan een mensgerichte benadering. Daarbij staat centraal dat de behoefte van de medewerker/cliënt wordt uitgesproken en hoe we als omgeving kunnen helpen om die behoefte in vervulling te laten gaan. De samenwerking rondom mentale gezondheid is gebundeld in het project Hoofdzaak Werk Noord-Holland Noord. Projectcoördinatoren Marius Wenker en Brechtje de Nie coördineren samen met een actieve projectgroep de acties rondom het thema mentale gezondheid in Noord-Holland Noord.

Hoe mooi zou het zijn als binnenkort:

Praten over mentale gezondheid en psychische kwetsbaarheid als normaal wordt gezien, ook op de werkvloer;
Er bij iedere burger meer kennis is over mentale gezondheid van hemzelf en anderen;
Je trainingen kunt volgen die je inzicht geven in je eigen mentale gezondheid;
Er veel minder dan 91% van de leidinggevenden zorgen hebben bij het aannemen van iemand met een psychische kwetsbaarheid;
De vragen ‘’hoe gaat het met je?’’ en ‘’wat kan ik voor je doen?’’ de meestgebruikte vragen op de werkvloer zijn;
Er een sterke regionale samenwerkingsstructuur in de regio is rondom mentale gezondheid.

Op het gebied van mentale gezondheid valt nog een wereld te winnen. Op het werk, maar ook daarbuiten. Bijvoorbeeld in de bewustwording en de acceptatie van het thema. Laten we kijken wat we als mens voor elkaar kunnen betekenen. Wat kun jij voor een ander doen? Herken je de signalen van een goede en een mindere dag bij jezelf en bij anderen? En wat zou je daar nog in willen leren?

Laat het ons weten via de mail.

Column geschreven door: Marius Wenker (Projectcoördinator Hoofdzaak Werk Noord-Holland Noord)